اوراق قرضه نوعی ابزار بدهی است که نرخ ثابتی از بهره را در طی دوره ثابتی از زمان پرداخت می‌کند. به زبان ساده تر، افراد مبلغی را به شرکتها نهاد ها یا دولت، وام می دهند و در سر رسید آن، سرمایه و بهره ی اسلامی مشخص شده را دریافت می کنند.
اوراق قرضه نوعی سرمایه گذاری به حساب می‌آید که در آن سرمایه گذار به یک نهاد یا شرکت مبلغی را قرض می‌دهد و در مقابل شرکت متعهد میشود تا آن پول را به همراه سودهای دوره‌ای مشخص، در زمان معین بازپرداخت کند. این اوراق سهام نیستند، بلکه برای تأمین مالی استفاده می‌شوند و دارندگان آنها حق مالکیت یا رأی در شرکت را ندارند. خرید اوراق با درآمد ثابت یک نوع سرمایه‌گذاری با کمترین ریسک است و نرخ بهره آنها ثابت است.
اوراق قرضه چیست؟
اوراق قرضه برگه های بدهی هستند و نشان دهنده وام هایی است که به صادرکننده داده شده است. اوراق قرضه به سرمایه گذاران فردی اجازه می دهد تا نقش وام دهنده را به دولت ها و شرکت ها را داشته باشند. معمولاً از درآمد اوراق قرضه برای تامین مالی هزینه ساخت جاده ها، مدارس، سدها یا سایر زیرساخت ها استفاده می کنند.
شرکت ها اغلب برای رشد کسب و کار خود، خرید املاک و تجهیزات، انجام پروژه های سودآور، تحقیق و توسعه یا استخدام کارمند، وام می گیرند.
اوراق قرضه، اوراقی بهادار با درآمد ثابت است و یکی ازگزینه ها، برای سرمایه گذاران فردی هستند، تا از سرمایه خود درآمدی قطعی کسب کنند.
وام گیرنده اوراق قرضه ای صادر می کند که شامل شرایط وام، پرداخت های بهره ای که انجام می شود و تاریخ سررسید است که اصل اوراق قرضه باید پرداخت شود. پرداخت بهره بخشی از بازدهی است که دارندگان اوراق قرضه برای وام دادن وجوه خود به صادرکننده، کسب می کنند.
تاریخچه اوراق بدهی
در سال ۱۹۱۷ دولت ایالات‌‌‌متحده برای تامین مخارج هنگفت خود در جنگ جهانی اول، اوراقی منتشر کرد که به اوراق قرضه جنگ یا اوراق قرضه لیبرتی مشهور شد. در طول جنگ در آمریکا حدود ۱۷میلیارد دلار اوراق قرضه دولتی انتشار یافت و ۲۰میلیون نفر خریدار آن بودند. پس از ایالات‌‌‌متحده، سایر کشورها نیز برای تامین مخارج خود به انتشار اوراق روی آوردند. اوراق قرضه دولتی ابتدا با قیمتی که دولت تعیین کرده بود، به فروش می‌‌‌رسید که این روش مشکلاتی از جمله سوءاستفاده‌‌‌های برخی افراد را به‌‌‌همراه داشت. برای حل این مشکلات از سال ۱۹۲۹ طبق یک سازوکار حراج رقابتی، اوراق به بالاترین قیمت پیشنهادی فروخته میشود و به این ترتیب قیمت و نرخ بازده اوراق در سازوکار بازار تعیین میشود. وزارت خزانهداری تا دهه ۱۹۷۰، اوراق بلندمدت را در بازه‌‌‌های زمانی نامنظم و براساس وضعیت بودجه و بازار به فروش میرساند که این عرضه‌‌‌های نامنظم، عدم‌‌‌اطمینان‌‌‌هایی را در بازارهای مالی ایجاد میکرد. در پایان این دهه و به‌‌‌ویژه با افزایش کسری بودجه فدرال، وزارت خزانهداری به سمت عرضه‌‌‌های کاملا منظم سوق پیدا کرد.
علی‌رغم سابقه طولانی کشورها در انتشار اوراق قرضه، قدمت انتشار این اوراق در ایران به سال ۱۳۲۰ باز می‌گردد. در این سال، دولت وقت برای اولین بار، دست به انتشار اسناد خزانه زد. اسناد خزانه اسناد بی‌نامی است که خزانهداری کل برای تامین احتیاجات خزانه و در سررسیدهای کوتاه‌مدت منتشر میکرد. متعاقب آن و در فواصل زمانی متفاوت، اوراق قرضه مختلفی با اسامی اوراق قرضه ملّی، دفاعی، کشاورزی و غیره منتشر گردید.
پس از انقلاب اسلامی و تصویب قانون بانکداری بدون ربا، از سال ۱۳۶۳ مجوز انتشار اوراق قرضه‌ی در جریان، فقط در اختیار سیستم بانکی و تعدادی از مؤسسات دولتی قرار گرفت و اوراق قرضه بخش خصوصی در سررسید، توسط بانک مرکزی پرداخت گردید.
ویژگی های اوراق قرضه
- اوراق قرضه نشان دهنده مالکیت دارندگان آنها در طرح های تجاری نیست بلکه نشان دهنده وام ربوی است که خریداران اوراق، به منتشر کننده این اوراق قرضه پرداخت کرده است.
- در این اوراق استرداد اصل سرمایه و سود آن تضمین شده است ، اعم از آنکه طرح سود ده باشد یا زیان ده.
- اوراق قرضه نشان دهنده طلب دارنده آن از منتشر کننده است.
- نرخ بهره قطعی در این اوراق از قبل تعیین شده و این رکن اصلی اوراق قرضه به حساب می آید.
- ارزش بازاری اوراق قرضه با ارزش اسمی آن تفاوت دارد و سود آوری این اوراق علاوه بر نرخ بهره ثابت، شامل سود سرمایه از تفاوت قیمت خرید و فروش اوراق نیز می شود.
- ارزش یابی اوراق قرضه بر اساس نرخ تنزیل صورت می گیرد.
اصطلاحات در اوراق قرضه
ارزش اسمی یا ارزش پار: ارزش اوراق قرضه در سررسید و مبلغ مرجعی که صادرکننده اوراق قرضه هنگام محاسبه پرداخت‌های بهره از آن استفاده می‌کند.
نرخ کوپن: نرخ بهره‌ای که صادرکننده اوراق قرضه بر اساس ارزش اسمی اوراق قرضه پرداخت خواهد کرد، که به صورت درصد بیان میشود.
تاریخ‌های کوپن: تاریخ‌هایی که صادرکننده اوراق قرضه پرداخت‌های بهره را انجام خواهد داد.
تاریخ سررسید: تاریخی که اوراق قرضه به سررسید می‌رسد و صادرکننده اوراق قرضه ارزش اسمی اوراق قرضه را به دارنده اوراق قرضه پرداخت خواهد کرد.
قیمت عرضه: قیمتی که صادرکننده اوراق قرضه در ابتدا اوراق قرضه را به فروش میرساند. در بسیاری از موارد، اوراق قرضه با ارزش اسمی صادر میشود.
صرف و کسر اوراق قرضه: اوراق قرضه ممکن است با قیمتی کمتر یا بیشتر از ارزش اسمی فروخته شود. به این اختلاف صرف اوراق قرضه (در صورت قیمت بیشتر از اسمی) یا کسر اوراق قرضه (در صورت قیمت کمتر از اسمی) گفته میشود.
کوپن چیست؟
نرخ بهره ای که وام گیرنده پرداخت می کند، نرخ کوپن نامیده می شود.
قیمت اولیه اکثر اوراق قرضه معمولاً به صورت اسمی یا ۱۰۰۰ دلار ارزش اسمی برای هر اوراق قرضه تعیین می شود. قیمت بازار واقعی یک اوراق قرضه، به کیفیت اعتباری صادرکننده، مدت زمان تا انقضا و نرخ کوپن در مقایسه با محیط نرخ بهره عمومی، بستگی دارد. ارزش اسمی اوراق قرضه همان چیزی است که پس از سررسید اوراق قرضه به وام دهنده پرداخت می شود.
پذیره نویسی اوراق قرضه چیست؟
اوراق قرضه از طریق پذیره نویسی به عموم ارائه می‌شوند. پذیره نویسی معمولاً به صورت مذاکره‌ای و گاهی به صورت رقابتی است. در پذیره نویسی مذاکره‌ای، مدیریت شرکت و پذیره نویسان با بررسی وضعیت شرکت و بازار، در مورد انتشار اوراق قرضه تصمیم می‌گیرند.
این اوراق عمدتاً در بازار خارج از بورس دادوستد می‌شوند. اوراق پذیرفته شده در بورس نسبت کوچکی از کل اوراق قرضه منتشر شده در دنیا را تشکیل می‌دهد.
تفاوت اوراق قرضه و سهام بورس در چیست؟
بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام از ثبات قیمتی بیشتری برخوردار است و دو ویژگی قابل توجه دارد.
اول اینکه بازار بسیار بزرگی است.
دوم، با سرعت بسیار زیادی در حال رشد است.
- اوراق قرضه برخلاف سهام، عمر محدودی دارند و اعتبار آنها در تاریخ معینی در آینده که سررسید نام دارد، به پایان می‌رسد. اگر چه ورقه قرضه تاریخ‌های معینی برای پرداخت بهره به همراه دارد، اصل سرمایه (مبلغ اسمی ورقه قرضه) فقط در تاریخ سررسید بازپرداخت میشود.
- در اوراق قرضه، سرمایه گذار در سود و زیان وام گیرنده شریک نیست و در پایان قرار داد، سرمایه و نرخ کوپن پرداخت می شود. اما در سهام بورس، سهام دار، بهره در یافت نمی کند، و در سود و زیان شرکت سهیم است.
- اوراق قرضه عمر مشخصی دارند و نشان دهنده بدهی صادر کننده به دارنده این اوراق است. سهام بورس نشان دهنده مالکیت دارنده سهم، در آن واحد تجاری است.
- سهام بورس، تاریخ سر رسید ندارد، امکان خرید و فروش سهام همواره وجود دارد و سرمایه گذار می تواند با فروش سهم، سرمایه اولیه خود را باز پس گیرد.
- اوراق مشارکت مبتنی بر بدهی، و سهام مبتنی بر سرمایه است.
- در صورت انحلال واحد تجاری، سهامداران آخرین اشخاصی هستند که می‌توانند وجوه باقیمانده در شرکت را به‌عنوان مطالبات خود درخواست کنند. درحالی‌که دارندگان اوراق مشارکت نسبت به دیگران در اولویت قرار دارند. زیرا این افراد به‌عنوان بستانکاران شرکت شناخته می‌شوند. این موضوع به معنی ریسک بالاتر سهام نسبت به اوراق مشارکت به‌عنوان یک روش تامین مالی است.
- سهامداران می توانند در مورد برخی موضوعات شرکت مانند انتخاب مدیر عامل رأی بدهند، در حالی که صاحبان اوراق قرضه چنین امکانی را ندارند.
- دارنده اوراق مشارکت تنها سودثابت و مشخصی که از قبل در قرارداد تعیین شده دریافت می کنند. درحالی‌که سهامداران علاوه بر سود نقدی سالیانه که شرکتها تقسیم می‌کنند، می‌توانند از افزایش قیمت سهم در طول زمان نیز کسب سود کنند.
- اوراق مشارکت، ریسک کمتری دارند و سهام ریسک بیشتری دارد.
- سهام بورس توسط شرکتها و کارخانه ها و همچنین بورس کالا ارائه می شود. اما منتشرکنندگان اوراق قرضه را در ۳ دسته دولت‌ها و بنگاه‌های دولتی، مقامات دولت‌های محلی و مجموعه‌های بین‌المللی مانند بانک جهانی و شرکتها دسته‌بندی می شوند.
دسته‌بندی اوراق قرضه
چهار دسته اصلی از اوراق قرضه در بازارها مورد معامله هستند. با این حال، شما ممکن است اوراق قرضه خارجی صادر شده توسط شرکت‌های جهانی و دولت‌ها را نیز در برخی نرم افزارها مشاهده کنید.
اوراق قرضه خزانه ملی: این نوع قرضه‌ها دارای بهره ثابت‌اند؛ که نرخ بهره، طی مدت سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد.
اوراق قرضه شرکتی: شرکتها برای تأمین مالی، به جای درخواست وام بانکی ، اوراق قرضه شرکتی صادر می‌کنند زیرا بازارهای اوراق قرضه، شرایط مناسب تر و نرخ بهره پایین‌تری را ارائه می‌دهند.
اوراق قرضه شهرداری: این اوراق توسط ایالت‌ها و شهرداری‌ها صادر میشود. برخی از اوراق قرضه شهرداری، برای جلب سرمایه گذار بیشتر، درآمد کوپن معاف از مالیات را برای سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند.
اوراق قرضه دولتی: اوراق قرضه صادر شده توسط خزانهداری ایالات متحده با یک سال یا کمتر تا سررسید “اوراق قرضه کوتاه‌مدت” نامیده میشود، اوراق قرضه صادر شده با یک تا ۱۰ سال تا سررسید “صک” نامیده میشود و اوراق قرضه دولتی صادر شده با بیش از ۱۰ سال تا سررسید “اوراق قرضه بلندمدت” نامیده میشود. کل دسته اوراق قرضه صادر شده توسط خزانهداری دولت اغلب به طور جمعی “خزانهداری” نامیده میشود.
این اوراق بدون ریسک و با بازده ثابت هستند. قابلیت فروش در بازار های ثانویه را دارند و پس انداز خوبی برای خانوار ها و موسسات به حساب می آیند.
اوراق قرضه آژانس: توسط سازمان‌های وابسته به دولت مانند Fannie Mae یا Freddie Mac صادر میشود و اوراق قرضه آژانس در نظر گرفته میشود.
اوراق قرضه رهنی: در برخی از شرکتها با گرو گذاشتن دارایی‌های واقعی خود، خریداران اوراق قرضه را نسبت به بازپرداخت اصل و بهره قرضه، مطمئن می‌سازند و به این ترتیب جهت تکمیل پروژه های خود درآمد کسب می کنند.
اوراق قرضه تضمینی: اگر شرکت منتشرکننده اوراق قرضه برای خریداران اعتبار کافی نداشته باشد، شرکت دیگری را به‌عنوان ضامن قرضه معرفی می‌کند.
اوراق قرضه پست : یا”بنجل”، اوراق قرضه‌ای که از نظر رتبه‌بندی اعتباری، در درجه پایینی قرار دارند. این اوراق، معمولا دارای نرخ بهره بالا و در عین حال ریسک زیادی هستند. معمولا هنگامی که یک شرکت، شرکت دیگری را می‌خرد و آن‌را در خود ادغام می‌کند، این نوع اوراق قرضه را منتشر می‌کند.
انواع اوراق قرضه از نظر قراردادی
اوراق قرضه در انواع مختلفی وجود دارد:
اوراق قرضه بدون کوپن (Z-bonds): پرداخت کوپن انجام نمی‌دهند و در عوض با تخفیف نسبت به ارزش اسمی خود صادر می‌شوند که پس از پرداخت کامل ارزش اسمی به دارنده اوراق قرضه در هنگام سررسید اوراق قرضه، بازدهی ایجاد می‌کند. اوراق خزانهداری ایالات متحده اوراق قرضه بدون کوپن هستند. برای مثال اگر یک برگه به ارزش ۱۰۰۰ دلار در نظر بگیریم، در هنگام خرید، ۹۰۰ دلار پرداخت می کنید و در سررسید به مبلغ ۱۰۰۰ دلار از شما خریداری می شوند.
اوراق قرضه قابل تبدیل: ابزارهای بدهی با یک گزینه تعبیه‌شده که به دارندگان اوراق قرضه اجازه می‌دهد بدهی خود را به سهام تبدیل کنند، بسته به شرایط خاص ذکر شده در قرارداد، مانند قیمت سهام.
اوراق قرضه قابل فراخوان: این اوراق دارای یک گزینه تعبیه‌شده هستند، یک اوراق قرضه قابل فراخوان می‌تواند قبل از سررسید توسط شرکت ناشر “فراخوانده” شود. یک اوراق قرضه قابل فراخوان برای خریدار اوراق قرضه خطرناک‌تر است، زیرا احتمال بیشتری دارد که اوراق قرضه زمانی که ارزش آن در حال افزایش است فراخوانده شود.
اوراق قرضه قابل فروش: به دارندگان اوراق قرضه اجازه می‌دهد تا اوراق قرضه را قبل از سررسید به شرکت بازگردانند یا بفروشند.
این گزینه برای سرمایه‌گذارانی که نگران کاهش ارزش اوراق قرضه هستند و می‌خواهند اصل سرمایه خود را قبل از کاهش ارزش اوراق قرضه پس بگیرند، ارزشمند است.
یک اوراق قرضه قابل فروش معمولاً با ارزش بالاتری نسبت به اوراق قرضه بدون گزینه فروش هستند، حتی اگر با رتبه اعتباری، سررسید و نرخ کوپن یکسان باشند همچنان اوراق قابل فروش ارزش بیشتری برای دارندگان این اوراق قرضه دارد.
چه چیزی نرخ کوپن یک اوراق قرضه را تعیین می کند؟
ویژگی هایی که ارزش کوپن اوراق قرضه را تعیین می کند:
- کیفیت اعتباری
اگر صادرکننده دارای رتبه اعتباری ضعیفی باشد، خطر عدم پرداخت بیشتر است و به همین دلیل بابت این اوراق قرضه بهره بیشتری پرداخت می‌کنند.
- زمان تا سررسید
اوراق قرضه‌ای که تاریخ سررسید بسیار طولانی دارند نیز معمولاً نرخ بهره بالاتری پرداخت می‌کنند. این جبران بالاتر به این دلیل است که دارنده اوراق قرضه در معرض ریسک نرخ بهره و تورم برای مدت طولانی‌تری قرار دارد.
استراتژی سرمایه گذاری و کاربرد اوراق قرضه
اکنون که با اوراق قرضه، ویژگی ها، معانی اصطلاحات و شیوه تعیین نرخ بهره در آن ها آشنا شدید باید بدانیم که کاربرد این اوراق چیست و چه امتیازی برای ما دارد؟
داشتن استراتژی یا راهبرد برای دستیابی به هر هدف مهمی در زندگی ضروری است. سرمایه‌گذاری هم یکی از مهم‌ترین اقدامات هر فرد برای خلق ثروت و دستیابی به زندگی مرفه است. در این بین سرمایه‌گذاری بدون استراتژی ممکن نیست و حتی ممکن است به شکست و زیان منتهی شود. پس اگر به فکر کسب سود از دارایی‌هایتان هستید، ابتدا باید با مفهوم استراتژی سرمایه‌گذاری یا مدیریت سرمایه آشنا شوید و بعد انواع آن را بشناسید.
برای بسیاری از سرمایه‌گذاران در ایران، آشنایی با انواع اوراق قرضه و سازوکار آنها می‌تواند فرصت مناسبی برای تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک‌های اقتصادی آنان باشد.
یکی از سوالات رایج تازه واردها به این عرصه این است که صرف اوراق قرضه چیست؟ به زبان ساده، صرف اوراق قرضه به اختلاف بین ارزش اسمی اوراق و قیمتی که در بازار معامله می‌شوند اشاره دارد و در تعیین سود و بازدهی این ابزار نقش کلیدی دارد.
سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه دولتی و یا سپرده‌گذاری در بانک یک سرمایه گذاری بدون ریسک و نرخ سود مشخص اما بازدهی کمتر است. اغلب سرمایه‌گذاران در شرایط رکود بازار این استراتژی را انتخاب می‌کنند.
استراتژی سرمایه‌گذاری چیست؟
تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری باید طبق یک برنامه از پیش مشخص‌شده باشد، در واقع استراتژی، نقشه مسیری است که براساس اهداف مالی و مهارت‌های شخصی شما طراحی شده است.
پرتفوی شما براساس میزان ریسک پذیری، افق زمانی و اهداف سرمایه‌گذاری شما چیده میشود.
به زبان ساده تر « داشتن برنامه از پیش مشخص‌شده برای خرید و فروش انواع دارایی‌های مالی مانند سهام، ملک، طلا، دلار و … » استراتژی سرمایه گذاری نامیده می شود.
برخی سرمایه گذاری ها محافظه کارانه و برخی تهاجمی هستند به همان میزان ریسک و سود آوری متفاوتی نیز دارند.
برخی سرمایه گذاری ها کوتاه مدت و برخی بلند مدت هستند که سرمایه گذاری های بلند مدت ریسک آن را کمترمی کند چرا که تلاطم های هیجانی بازار در بلند مدت مرتفع می شود.
اهمیت استراتژی سرمایه‌گذاری در برنامه‌ریزی مالی
- کمک به دستیابی به اهداف مالی برای اهداف (کوتاه‌مدت و بلند مدت)
- مدیریت و کاهش ریسک
- بهینه‌سازی بازده سرمایه‌گذاری
- جلوگیری از تصمیم‌گیری‌های احساسی و هیجانی
- بهبود مدیریت نقدینگی و جریان پولی
- فراهم کردن امنیت مالی برای آینده
- افزایش بهره‌وری مالی و کاهش هزینه‌های اضافی
- امکان سازگاری با تغییرات اقتصادی
فاکتور های مهم در ساختن یک استراتژی سرمایه گذاری
- سطح ریسک پذیری
- افق زمانی سرمایه گذاری
- میزان سرمایه اولیه
- میزان بازدهی مورد انتظار
- میزان درآمد و وضعیت شغلی
بازار های موجود برای سرمایه گذاری
- املاک
- طلا و سکه
- دلار و ارزهای خارجی
- خودرو
- بورس و اوراق بهادار
- صندوق های سرمایه گذاری
انواع استراتژی سرمایه گذاری
- استراتژی منفعل و فعال
سرمایه‌گذاری منفعل نگاه بلندمدت به سرمایه‌گذاری دارد، اما در سرمایه گذاری فعال افراد با خرید و فروش در کوتاه مدت نسبت به کسب بازدهی اقدام می‌کنند. در سرمایه گذاری فعال افراد پیوسته خرید و فروش می کنند و در این میان سود و ضرر نیز کسب می کنند، در سرمایه گذاری منفعل، هدف سرمایه گذاری، نگهداری از آن دارایی است.
- استراتژی رشد
این نوع سرمایه گذار برای کسانی است که قصد ساخت کسب کار شخصی یا رشد آن را دارند و دارایی ها و درآمد های خود را پیوسته به سرمایه خود اضافه می کنند.
- استراتژی سرمایه گذاری ارزشی
این سرمایه گذاری که وارن بافت به استفاده از آن مشهور است در واقع به ارزش ذاتی دارایی هایی مانند سهام یا املاک اشاره دارد. این گروه از سرمایه گذاران معتقدند که ارزش واقعی آن دارایی بیشتر از ارزش روز آن است و با رشد بازار، این دارایی بیشتر از سایرین رشد خواهد کرد.
- سرمایه گذاری با درامد ثابت
این افراد معتقدند که سرمایه گذاری باید سوددهی منظمی داشته باشد هدف این سرمایه گذاری ایجاد یک جریان درآمد منظم است. مانند کسب درآمد از مستغلات یا سود بانکی، سود سهام و…
- استراتژی معکوس
این استراتژی نیز مورد علاقه وارن بافت و رابرت کیوساکی است. این گروه از افراد در زمان نزول بازار خریدار و در زمان رشد فروشنده هستند. برای مثال خریداران مزایده ها نیز در این گروه هستند.
نتیجه گیری
اوراق قرضه توسط شرکتها و دولت‌ها برای تامین مالی پروژه‌ها و عملیات صادر میشود. یک اوراق قرضه به عنوان یک ابزار درآمد ثابت در نظر گرفته میشود زیرا اوراق قرضه به طور سنتی نرخ بهره ثابتی را به دارندگان اوراق قرضه پرداخت می‌کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند اوراق قرضه شرکتی را از طریق موسسات مالی یا کارگزاران آنلاین خریداری کنند یا اوراق قرضه دولتی را از طریق وب‌سایت خزانهداری ایالات متحده خریداری کنند.
اوراق قرضه هم برای افراد ریسک پذیر و هم افراد فعال، بهترین گزینه برای تنوع بخشی به پرتفوی دارایی ها است. چرا که اصل سرمایه تضمین شده است و ریسک از بین رفتن سرمایه را ندارد، همچنین سود آوری قطعی نیز دارد.
به هر شکل برای هر گونه سرمایه گذاری و با هر مبلغی باید یک استراتژی مناسب در نظر گرفت تا بتوان کسب سود کرد در این مقاله به انواع استراتژی سرمایه گذاری نیز اشاره شد تا بتوانید با دید باز برای خود و خانواده تان و آینده ای روشن برنامه ریزی کنید.
